Edirne Vilâyeti köyleri

Sayın okuyucularımız; 2020 yılı Batı Trakya takvimimize ana konu olarak Batı Trakya köylerinin  eski ve yeni (Yunanca) adlarının ve Türkçe adlarının değiştirilme yıllarını ve 2011 yılında yapılan son genel nüfüs sayımında elde edilen verilerin listesini ele almıştık.

Bildiğim kadarıyla Batı Trakya köyleri ile ilgili şahıslar tarafından ilk   defa bu kadar ayrıntılı bir liste yapılmış ve takvimimizin konuya meraklı okuyucularımız tarafından büyük takdir toplamıştır.

2020 yılı takvimimizde konu ile ilgili bilgi verirken listenin hazırlanmasında faydalandığımız kaynaklar arasında 1920 tarihli Trakya Genel Valiliği’nin (1) (Doğu ve Batı Trakya dahil) Yunanistan tarafından ilhak edilmesi sonrasında bütün yerleşim yerlerinin Türkçe adları Yunancaya  çevrilmiş; Merkez Edirne olmak üzere Trakya Eyaleti (2) kurulmuştur. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi 2020 yılı takvimimizde yalnız Batı Trakya   yerleşim yerlerinin değişen adlarını vermiştik. 2021 yılı takvimimizde ise 1920 yılında değiştirilen Doğu Trakya köylerinin adları ve köylerin (yerleşim yerlerinin) o zamanki nüfusları kadın ve erkek olarak ayrı ayrı verilmektedir. 

Yayınladığımız listenin l. sütununda yeni değiştirilen Yunanca adlar; ll. sütunda  Yunanca adların Türkçe olarak okunması; lll. sütunda yerleşim yerlerinin eski Türkçe adları ve lV. ve sütunda ise bahse konu yerleşim yerlerinin erkek nüfusları, V. sütunda ise kadın nüfusları   ayrı ayrı verilmiştir. Böylece o zamanlar bölgenin nüfusu hakkında da bilgi sahibi olmuş oluyoruz. Nüfus sayımının, bölgenin (Batı Trakya ve DoğuTrakya) Yunanistan tarafından ilhakından hemen sonra  yapıldığına dair belgeler vardır.

Önkapak iç sayfasında, yukarıda bahsettiğimiz 1920 tarihli orijinal belgenin babam müteveffa Yusuf  Oğlu İsmail Efendi’den bize kalan, üzerinde kendi el yazılarıyla notlar olan ve zamanın Yunan Makamları tarafından yayınlanmış olan, her ne kadar çok yıpranmış olsa da tarihi bir belge olmasından dolayı belgenin ilk sayfasını yayınlıyoruz.

Nasıl ki Türkçe bir sözcük Yunan harfleriyle yazılırken doğru bir şekilde yazılamıyorsa, Yunanca’da da Türkçe sözcükler doğru olarak yazılamamaktadır. Bunun için Yunanca sözcüklerin doğru olarak okunması için Avrupa dillerindeki kuralları bir kenara bırakarak doğrudan Türkçe okunduğu gibi yazmayı tercih ettik.

Türkiyedeki Yunanca okuma bilmeyen okuyucularımız için aşağıda Yunan alfabesinin büyük ve küçük harfleriyle, büyük ve küçük Türk alfabesi karşılıklarını verdik:

‘’Αα –Aa’’,‘’Ββ”–“Vv,‘’Γγ – Gg’’,‘’Δδ -Dd’’,‘’Εε –Ee’’,‘’Ζζ – Zz’’,‘’Ηη –İi’’,‘’Θθ – TH/th’’,‘’Ιι  -  İi’’,  ‘’Κκ – Kk’’, ‘’Λλ – Ll’’‘’Μμ – Mm’’,‘’Νν - Nn’’, ‘’Ξξ – KS/ks’’ ‘’Οο –Oo’’,  ‘’Ππ –Pp’’, ‘’Ρρ – Rr’’,‘’Σσ – Ss’’,‘’Ττ – Tt’’,‘’Υυ –İi’’,‘’Φφ – Ff’’,‘’Χχ – Hh’’,‘’Ψψ – PS/ps’’‘’Ωω – Oo’’

Ayrıca Yunancada çift harfler de vardır. ‘’ΑΙ-αι –Ee’’,‘’ Οι-οι –İ-i’’,‘’ΕΙ-ει –İ-i’’, ‘’ΓΓ-γγ  -  NG-ng’’,gibi.  ‘’Y-υ’’ (İpsilon)  harfi ise sözcük içinde bazen ‘’İ-i’’, bazen  ‘’V-v’’, bazen de  ‘’F-f’’ sesi verir.

Listeyi incelerken dikkat edilecek husular :

Listede yer yer Yunanca adların bazılarının karşılığında Türkçe adlar yoktur.Bu durumlarda Türkçe sütununa bu (--------)  işareti koyduk. Bazen Türkçe adın bize anlamsız geldiğinden yanına parantez  içinede soru işareti koyduk (?). Örneğin Keşan ilçesindeki Mikron-Baraur gibi. Bazı köy adlarını yorumlayarak doğrusu olduğunu sandığımız adı ekledik. Örneğin : Sasos-Saslı Dere’ nin yanına parantez içine (Sazlıdere?) yazdık. Bunar adlarını Pınar yaptık. Köy  ekiyle biten köyler listede daima tire (-) ile ayrı olarak yazılmış. Biz hepsini bitişik olarak yazdık. Türkçe’de var olan Ö, Ü, Ş, I harflerinin Yunanca’da olmamasından dolayı en doğru olduğuna inandığımız şekilde yazdık. İki addan oluşan köy adları listede daima tire  (-)  ile ayrılarak yazılmıştır, aynen biz de öyle yazdık.

Yunan idare sisteminde genel olarak kaza-ilçe sistemi olmadığından  ilçeler için listede kaza-ilçe yerine υποδιοίκησις-ipodiikisis (yönetim yardımcılığı diyebileceğimiz) kullanılmıştır. Biz υποδιοίκησις-ipodiikisis yerine Türkçede olduğu gibi İLÇE kelimesini kullandık. Yunancada ilçe yerine επαρχία - eparhia (taşra- ilçe) kelimesi de kullanılmaktadır.

(1) Doğu Trakya’da bu günkü Edirne, Kırklareli, Tekirdağ,  o zaman vilâyet olan Gelibolu; Batı Trakya’da Evros (Meriç), Rodop ve İskeçe.

(2) Literatürde bazen Eyalet, bazen de  Edirne Vilâyeti (Nomos Adrianopoleos) olarak geçmektedir. Nitekim 2021 yılı Batı Trakya Takvimi’nin ön kapak  iç sayfasındadaki bahsettiğimiz 1920 tarihli belgede de görüldüğü gibi ‘’Νομός Αδριανουπόλεως-Nomos Adrianupoleos’’ olarak geçmektedir